Artykuł: Rząd kończy prace nad reformą ustrojową państwa.

W najbliższych tygodniach ministrowie przyjmą pierwszy projekt z pakietu tzw. ustaw o kompetencjach samorządu. Zniosą też ustawę kominową.

Prezes Pekao SA zarabia 300 tys. miesięcznie. Prezes banku państwowego - kilkanaście razy mniej. Urzędnik samorządowy, aby zarabiać 2 tys. zł brutto, musi mieć stopień inspektora i spore doświadczenie. Dlatego praca na państwowym etacie przestaje być atrakcyjna dla fachowców - urzędnicy odchodzą do prywatnego biznesu.

- Przedsiębiorstwa państwowe potrzebują dobrej kadry, tak jak potrzebują jej państwowe urzędy i samorządy. Rynek w ostatnich latach mocno się zmienił. Jeśli więc urzędnikom i zarządom państwowych firm stawiamy wysokie wymagania, nie udawajmy, że nie trzeba za nie zapłacić - podkreśla wojewoda małopolski Jerzy Miller, który w wyniku reformy sam straci część dzisiejszych kompetencji.

- Mamy świadomość, że zniesienie ustawowych ograniczeń w zarobkach wywoła atak opozycji. Ale ustawa kominowa zabija aktywność i kreatywność, dlatego trzeba ją szybko uchylić, a przy okazji odblokować zarobki samorządowców i urzędników - mówi wiceprzewodniczący sejmowej komisji administracji Grzegorz Dolniak (wiceprzewodniczący Klubu Parlamentarnego PO).

Istotą pomysłu jest to, że zniesienie ograniczeń płacowych - i w spółkach, i w samorządach - zostanie połączone z decentralizacją państwa. Skoro bowiem samorządy będą mogły zatrudniać kosztownych fachowców, to powinny dobrze ich wykorzystywać, przejmując część obowiązków od władzy centralnej.

A skoro wzrosną pensje w samorządach, to natychmiast trzeba coś zrobić z firmami państwowymi, inaczej ograniczenia płac staną się dla nich jeszcze bardziej dotkliwe.

O szybkim zniesieniu ustawowych ograniczeń w płacach zarządów państwowych spółek informował już posłów minister skarbu Aleksander Grad.

Projektowana nowela tzw. ustawy kompetencyjnej zakłada, że samorząd wojewódzki dostanie dużą część uprawnień wojewodów. Wójtowie, burmistrzowie i prezydenci miast będą mogli swobodniej prowadzić politykę kadrową. Straż pożarna i policja odpowiedzialna za prewencję będą domeną samorządów. Będą mieć one realny wpływ na wybór powiatowego i miejskiego komendanta policji. W większym stopniu niż dziś będą też decydować o wyborze komendantów wojewódzkich. - Wojewodzie zostanie kontrola prawna nad działaniami samorządów i zabezpieczenie porządku w sytuacjach kryzysowych - mówi poseł Dolniak.

A pensje? - Pensje w urzędach zależeć będą tylko od gmin i powiatów, a w spółkach skarbu państwa - od ich rad nadzorczych.

• Uchwalona jeszcze pod rządami AWS ustawa ogranicza pensje prezesów firm, w których państwo ma ponad 50 proc. udziałów, do sześciokrotnej średniej krajowej (około 19 tys. zł miesięcznie brutto). Dotyczy to ok. 700 spółek, m.in.: PKO BP, PZU, Lotosu, Ruchu czy Kompanii Węglowej.

• Płace urzędników samorządowych zależą dziś od tzw. uszeregowania narzuconego przez centralne ustawy. W efekcie tych rozwiązań dochodzi do tak kuriozalnych sytuacji jak w krakowskim magistracie, gdzie dyrektorzy wydziałów zakładają właśnie związek zawodowy, żeby wymusić podwyżki.

Dla "Gazety"

Prof. Michał Kulesza - twórca reformy ustrojowej AWS, obecnie doradca społeczny ministra spraw wewnętrznych i administracji

Od 1 stycznia 1999 r., czyli od wprowadzenia reformy strukturalnej samorządu, zrobiono niewiele, żeby nadać samorządom faktyczne kompetencje. Jedyną zmianą było wprowadzenie bezpośrednich wyborów gospodarzy gmin. A od roku 2001 do jesieni ubiegłego roku nie zrobiono już zupełnie nic.

Wyprodukowaliśmy więc sobie ustrój, który jest pusty. Samorządom brakuje pieniędzy i kompetencji. Mówię m.in. o drogach, bezpieczeństwie, opiece społecznej.

Niedawno zrobiono analizę - samorządy i administracja państwowa zostały poproszone o zgłaszanie nieprawidłowości w dzisiejszym ustroju administracyjnym. Przyszło sześć tysięcy sygnałów!

Zmiany z 1999 r. trzeba dokończyć i temu służyć ma przygotowywany przez obecny rząd pakiet ustaw o kompetencjach samorządów. To będzie kilka ustaw, z których główna będzie dotyczyła zarządzania na obszarach metropolitalnych. Na temat wzrostu wynagrodzeń w samorządach mogę powiedzieć tyle, że obecnie cały sektor publiczny traci ludzi. Prosty rachunek wskazuje, że trzeba im więcej płacić.