Warszawa, dnia 4 maja 2008r.

Szanowni państwo
W dniu 17 kwietnia 2008r. Rada Krajowej Sekcji Pożarnictwa NSZZ ”Solidarność” po bardzo długiej dyskusji, podjęła decyzję o rozpoczęciu procesu Obywatelskiej Inicjatywy Ustawodawczej w celu doprowadzenia do nowelizacji ustawy o Państwowej Straży Pożarnej tak, by można było wypłacać rekompensatę za nadgodziny.
Przyjęto odpowiednie uchwały oraz powołano Komitet Inicjatywy Ustawodawczej – tak jak określa to ustawa o wykonaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli.

Szanowni państwo
Ponieważ podjęliśmy się bardzo trudnego zadania, w którym każdy strażak będzie potrzebny, niniejszą informacją chciałbym przedstawić Wam, przyczyny, cele i sposób rozwiązania problemu w wyniku naszej inicjatywy.

PRZYCZYNY powołania Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej.
Na przełomie roku 2004 i 2005, ówczesny Komendant Główny PSP – Pan generał brygadier Teofil Jankowski, doprowadził do nowelizacji ustawy o Państwowej Straży Pożarnej. Pośród sześćdziesięciu kilku poprawek, znalazły się również oczekiwane przez związkowców i zapewne znaczną część strażaków zapisy o 40-sto godzinnym normatywie czasu służby. Nie stało się to oczywiście przypadkiem, tylko wynikało z faktu wejścia Polski do Unii Europejskiej i konieczności dostosowania przepisów polskich do dyrektyw unijnych.
Zdając sobie sprawę z tego, że tygodniowy normatyw służby ulegnie znacznemu zmniejszeniu (z 53 do 40 godzin) oraz z faktu, że taka zmian pociąga za sobą konieczność zatrudnienia co najmniej 4500 nowych funkcjonariuszy – co było (i jest) liczbą nierealną do uzyskania w terminie krótkoterminowym, zaproponowaliśmy, by znalazł się zapis o możliwości wypłacania rekompensat za nadgodziny (oprócz możliwości oddawania w wolnym).
W trakcie procesu legislacyjnego udało się wprowadzić taki zapis, który wskazywał, że kierownik jednostki organizacyjnej miał możliwość oddawania za nadgodziny albo równy czas w wymiarze wolnym lub też płacenia rekompensaty finansowej. Generalnie zapis ten przeszedł prawie wszystkie fazy legislacji, dopiero po powrocie z Senatu na ostatniej Komisji Administracji i Spraw Wewnętrznych za zgodą ówczesnego wiceministra Andrzeja Brachmańskiego i ówczesnego Komendanta Głównego PSP nadbryg. Piotra Buka – zapis usunięto, wskazując możliwość posiłkowania się stosownymi rozwiązaniami z Kodeksu pracy. Sejm poprawkę przyjął i tym samym doprowadził do sytuacji w której się znajdujemy.
Nasze przewidywania co do niemożliwości zwrotu nadgodzin w naturze sprawdziły się, pomimo tego, że w roku 2006 Państwowa Straż Pożarna otrzymała 1100 dodatkowych etatów funkcjonariuszy, które przydzielono je do jednostek ratowniczo-gaśniczych. W roku 2007 przesunięto z systemu dziennego do systemu zmianowego kolejnych 1260 etatów (z czego ok.600 do stanowisk kierowania i resztę do JRG).
Pomimo tych operacji nadal występują dwa zjawiska:
• po pierwsze - podniesienie stanów powoduje, że w sześciomiesięcznym okresie rozliczeniowym przybywa ok. 1,5 mln nadgodzin,
• po drugie następuje efekt „kuli śnieżnej” albo inaczej - kumulacji zaległych nadgodzin. Stan na 1 lutego 2008r. wynosił około 4,5 miliona nadgodzin.
Należy przy tym zauważyć, że temat nadgodzin w służbie dotyczy nie tylko systemu zmianowego. Problem nadgodzin w służbie dotyka także, strażaków w systemie codziennym. Na razie był on mało widoczny, jednak wobec zmniejszenia liczby stanowisk strażackich w systemie codziennym, problem ten zacznie się ukazywać, chociażby z powodu konieczności przeprowadzania szkoleń dla strażaków z OSP czy też zawodów. Dlatego nasza propozycja skierowana jest do wszystkich strażaków – nie tylko do strażaków systemu zmianowego.

Możliwości rekompensowania finansowego bez odpowiedniego zapisu w naszej ustawie rozwiało 18 marca 2008r, orzeczenie Sąd Najwyższego. Aczkolwiek w składzie trzyosobowym, co oznacza, że orzeczenie to nie jest wykładnią, Sąd jednak stwierdził, że art. 5 Kodeksu pracy w przypadku art.35 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej nie stosuje się. Pomimo tego, że niektórzy uważają, że w tym momencie sprawa jest zakończona, uważam, że tak nie jest.
Świadczą o tym działania ZSS FLORIAN, który wykorzystuje ścieżkę sądową, a także reakcja Komendanta Głównego PSP, który złożył wniosek o włączenie do preliminarza Rządu w drugim półroczu tego roku, prac nad nowelizacją ustawy o Państwowej Straży Pożarnej.
Należy jednak przypomnieć o tym, że poprzednicy obecnego Komendanta Głównego PSP, trzykrotnie rozpoczynali pracę nad nowelizacją ustawy o Państwowej Straży Pożarnej w celu wprowadzenia ustawowej możliwości płacenia rekompensaty za przesłużone nadgodziny.
Po raz pierwszy nowelizacja została przygotowana w styczniu 2006r. z zapewnieniem wejścia w życie od sierpnia 2006r. Niestety w sierpniu 2006 przedłożono kolejny projekt, który w dniu 10 stycznia 2007r. został zarzucony wraz z odejściem nadbryg. Kazimierza Krzowskiego. Kolejne prace rozpoczęto na przełomie czerwca i lipca 2007r. Niestety wraz ze zmianą Rządu projekt przepadł.
Z wielu powodów mamy poważne obawy, czy w ogóle Komendantowi Głównemu PSP uda się przeprowadzić nowelizację ustawy w tym zakresie. A swoje wątpliwości bierzemy z następujących przesłanek:
• Po pierwsze – Komendant Główny PSP, został zobowiązany przez Podsekretarza Stanu w MSWiA na spotkaniu w dniu 1 lutego br. by do 15 lutego przedstawił koncepcję rozwiązania problemu. Komendant Główny PSP, zobowiązał się przy tym, że przedstawi stosowny projekt stronie związkowej. Niestety ani na Walnym Zebraniu Delegatów KSP NSZZ”Solidarność” w dniu 5 marca br. Komendant Główny PSP nie przedstawił projektu rozwiązania, ani do dnia dzisiejszego takiego projektu nie pokazał. Mamy tylko suchą informację o tym, że złożono wniosek by wprowadzić pod obrady Rządu sprawę nowelizacji ustawy o PSP,
• Po drugie – dotychczasowa praktyka wskazuje, że jeśli projekt ma być przedmiotem prac Rządu w II półroczu danego roku, to jako projekt ustawy trafia do Parlamentu pod koniec danego roku a czasami nawet koło wiosny następnego roku. Nowelizacja to co najmniej trzymiesięczny proces legislacyjny w Parlamencie, a przeważnie prawie dziewięć miesięcy. Biorąc pod uwagę najkrótsze terminy, nowelizacja w tym trybie jako prawo stanowione, ukaże się nie wcześniej niż na wakacje 2009r. Patrząc jednak na rzeczywistość, już dzisiaj można pokusić się o stwierdzenie, że w 2009r. wypłat rekompensat za nadgodziny nie będzie,
• Po trzecie – jak wcześniej zostało opisane, do tej pory zostały podjęte cztery próby, dziś Komendant Główny PSP podejmuje czwartą. Życząc jak najlepszych sukcesów, nie możemy stwierdzić, że będzie to próba ostatnia i skuteczna.

Dlatego po analizie sytuacji i trzyletnich bojach o wprowadzenie nowelizacji ustawy „drogą służbową”, jak również po zapoznaniu się z orzeczeniem Sądu Najwyższego w tej sprawie, Rada Krajowej Sekcji Pożarnictwa NSZZ”Solidarność” doszła do przekonania, że jeżeli strażacy sami nie wystąpią o nowelizację i możliwość rekompensaty finansowej za nadgodziny to długo jeszcze będą musieli czekać.

CELE powołania Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej.
Jedynym celem Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej jest doprowadzenie nowelizacji art.35 ustawy o Państwowej Straży Pożarnej tak by w sposób jednoznaczny określić prawo do rekompensowania pieniężnego nadgodzin przesłużonych przez strażaków. Innych spraw nasza inicjatywa nie będzie poruszała – proponujemy jedynie następujące zmiany w ustawie o Państwowej Straży Pożarnej:

Obecnie jest	Ma być
Art. 35. 10. W przypadku wprowadzenia podwyższonej gotowości operacyjnej w Państwowej Straży Pożarnej czas służby strażaka można przedłużyć ponad normę, o której mowa w ust. 9. W takim przypadku, w zamian za czas służby strażakowi przysługuje czas wolny od służby w tym samym wymiarze, w przyjętym okresie rozliczeniowym.	Art. 35. 10. W przypadku wprowadzenia podwyższonej gotowości operacyjnej w Państwowej Straży Pożarnej czas służby strażaka można przedłużyć ponad normę, o której mowa w ust. 9. 10.a. W przypadku przedłużenia czasu służby strażaka ponad normę określoną w ust. 1 strażakowi przysługuje w zamian, czas wolny od służby w tym samym wymiarze, w przyjętym okresie rozliczeniowym lub dodatek za ponadnormatywny czas służby.
Art. 87. 1. Strażacy otrzymują następujące dodatki do uposażenia: 1) dodatek za stopień; 2) dodatek służbowy; 2a) dodatek motywacyjny; 3) (uchylony); 4) dodatki uzasadnione szczególnymi właściwościami, kwalifikacjami, warunkami albo miejscem pełnienia służby; 5) (uchylony);	Art. 87. 1. Strażacy otrzymują następujące dodatki do uposażenia: 1) dodatek za stopień; 2) dodatek służbowy; 2a) dodatek motywacyjny; 2b\ dodatek za ponadnormatywny czas służby, 3) (uchylony); 4) dodatki uzasadnione szczególnymi właściwościami, kwalifikacjami, warunkami albo miejscem pełnienia służby; 5) (uchylony).

Swoją inicjatywę uzasadniamy tym, że jeżeli bezpieczeństwo obywateli wymaga zwiększenia obsad, to jest to możliwe ale za uczciwą rekompensatę. Jeżeli zachodzi taka potrzeb by zwiększyć stany obsad, a z powodu niedoboru etatów jednostka PSP nie może spełnić potrzeb bezpieczeństwa siłami posiadanymi normatywnie, to Krajowa Sekcja Pożarnictwa NSZZ”Solidarność” widzi możliwość służby strażaków ponad określony normatyw, zgodnie z przyjętymi normami europejskimi, ale za realną rekompensatę, nie zaś za wirtualny czas wolny.
Stoimy na stanowisku, że strażak jako funkcjonariusz posiada obowiązki ale i prawa. Obowiązkiem strażaka jest służyć społeczeństwu, zaś prawem – mieć określoną normę tej służby za określone wynagrodzenie. Nie może strażak ponosić uciążliwości z tytułu niedoborów etatowych w jednostkach wynikających z braków budżetu państwa (tj. braku odpowiedniej liczby etatów w PSP).
Proponujemy zatem rozwiązanie kompromisowe: strażacy pełnią służbę, gdzie w szczególnych wypadkach przekraczają normatyw czasu służby – jednak w zamian za swój utracony wolny czas otrzymują rekompensatę finansową.

Proponujemy by ustawa dopuściła możliwość rekompensaty finansowej, a warunki sposobu rekompensowania określone zostaną w rozporządzeniu płacowym jako dodatek za ponadnormatywny czas służby:

Brzmienie obecne	Proponowana zmiana
Rozporządzenie o czasie służby
§ 10. 2. Czas wolny, o którym mowa w ust.1, strażak jest obowiązany wykorzystać w okresie rozliczeniowym albo do dnia zwolnienia ze służby następującego przed zakończeniem tego okresu, a przełożony uprawniony do mianowania (powołania) ma obowiązek mu to ułatwić.	§ 10. 2. Czas wolny, o którym mowa w ust.1, strażak jest obowiązany wykorzystać w okresie rozliczeniowym albo do dnia zwolnienia ze służby następującego przed zakończeniem tego okresu, a przełożony uprawniony do mianowania (powołania) ma obowiązek mu to ułatwić lub wypłacić strażakowi dodatek za ponadnormatywny czas służby.
Rozporządzenie o uposażeniu strażaka PSP
	§ 6.a 1. dodatek za ponadnormatywny czas służby wypłacany jest strażakowi do 15. dnia miesiąca, który następuje po okresie rozliczeniowym. 2. dodatek za ponadnormatywny czas służby liczy się w godzinach przy czym czas powyżej 30 minut zaokrągla się do pełnej godziny. 3. stawkę dodatku za ponadnormatywny czas służby ustala się następująco: 1) za pierwszą i drugą godzinę ponad normatyw, w wysokości 2/170, uposażenia funkcjonariusza, za każdą z nich, dla którego oblicza się ten dodatek, 2) za trzecią i kolejne godziny ponad normatyw do siedemdziesiątej piątej, w wysokości 1/170, uposażenia funkcjonariusza, za każdą z nich, dla którego oblicza się ten dodatek 3) za siedemdziesiątą szóstą i każdą kolejną godzinę ponad normatyw, 2/170 uposażenia funkcjonariusza, za każdą z nich, dla którego oblicza się ten dodatek
§ 8. Dodatki do uposażenia, z wyjątkiem dodatku za służbę w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych, są ustalane w stawkach miesięcznych.	§ 8. Dodatki do uposażenia, z wyjątkiem dodatku za służbę w warunkach szkodliwych dla zdrowia lub uciążliwych oraz dodatku za ponadnormatywny czas służby, są ustalane w stawkach miesięcznych

Celem pośrednim ale wielce istotnym jest kwestia ustabilizowania sytuacji kadrowej w jednostkach ratowniczo-gaśniczych, przy rozsądnych kosztach tej operacji.

SPOSOBY zrealizowania CELÓW Komitetu Inicjatywy Ustawodawczej.

Ustawa o wykonaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli, daje możliwość Komitetowi społecznemu, złożyć wniosek ustawodawczy lub nowelizację ustawy.
Nie przeszkadza to normalnemu procesowi legislacyjnemu innych podmiotów uprawnionych do tej czynności.
Daje ona jednak pewne profity:
• Po pierwsze – po założeniu projektu przez Komitet Inicjatywy Ustawodawczej, Marszałek Sejmu zobowiązany jest wnieść ją pod obrady nie później jak w trzy miesiące od dnia jej złożenia. Oznacza to, że jeżeli złożonoby projekt w czerwcu – Sejm musi rozpocząć nad nią prace już we wrześniu – czyli o wiele szybciej niż nowelizacja rządowa,
• Po drugie – projekt społeczny jest przyjmowany bez konieczności przechodzenia przez całą ścieżkę uzgodnień wewnątrz resortowych, międzyresortowych (w tym Ministerstwo Pracy i Ministerstwo Finansów), Rządowe Centrum Legislacji itp. instytucje wokół rządowe. To wszystko musi się odbyć w drodze ustaleń Sejm – Rząd w terminie trzymiesięcznym i leży po stronie Sejmu aby to załatwić.

Są też poważne trudności, które wspólnymi siłami trzeba pokonać.
Barierą najpoważniejszą jest konieczność zebrania 100.000 podpisów osób posiadających prawa wyborcze. Na pierwszy rzut oka jest to duży kłopot. Jednak przyjmując, że strażaków jest około 30.000 to wychodzi na to, że każdy musiałby zebrać co najmniej po cztery podpisy (wraz ze swoim), żebyśmy tą liczbę osiągnęli.
Nasze KARTY PODPISÓW będą posiadały po dziesięć rubryk. Przewidujemy bowiem, że z różnych powodów nie wszyscy będą mogli wziąć udział w tej inicjatywie. Po za tym, uważamy, że 100.000 to jest minimum, natomiast, żeby politycy nie mieli wątpliwości, że nowelizacji należy dokonać – dobrze by było zebrać co najmniej drugie tyle podpisów.

MOŻLIWOŚCI rozwiązania kwestii nadgodzin w Państwowej Straży Pożarnej:

Pierwszą metodą rozwiązania kwestii nadgodzin w straży pożarnej, to uzyskanie dodatkowych etatów dla Państwowej Straży Pożarnej.
Najprostsza metoda wyliczenia zapotrzebowania nowych etatów to różnica pomiędzy ilością etatów jaka jest potrzebna do ustalenia tzw. minimum bezpieczeństwa, a ilością strażaków jaka w dniu dzisiejszym może pełnić służbę bez przekraczania normatywu czterdziestogodzinnego tygodnia służby. Minimum bezpieczeństwa określane na różnych spotkaniach przez Komendanta Głównego PSP to co najmniej 5.100 strażaków w systemie zmianowym, zaś liczba strażaków która w chwili obecnej może być w służbie bez nadgodzin to liczba około 4.100 strażaków. Obliczenia są wykonane w najprostszy sposób, dlatego mogą one być lekko przeszacowane. Mówimy jednak na pewnym poziomie ogólności, który pozwala na takie szacowanie.
Wynika z tego, że przy trzyzmianowym systemie potrzeba co najmniej 3.000 dodatkowych etatów. Przy systemie czterozmianowym tych etatów potrzeba co najmniej 3.500 etatów (z powodu innego rozkładu etatów i wyeliminowania pewnych koniecznych przy trzyzmianowym systemie dni wolnych, liczba potrzebnych etatów jest mniejsza niż z prostego rachunku 1.000xcztery zmiany).
Koszty płacowe i socjalne jednego etatu obliczeniowego to ok. 45.000,- zł rocznie, bez kosztów pośrednich (umundurowanie, wyszklenie, świadczenia socjalne itp.).
Koszt dla budżetu państwa w skali roku, wniesienia do Państwowej Straży Pożarnej co najmniej 3.000 etatów to 135.000.000,- zł rocznie (bez kosztów pośrednich).

Druga metoda rozwiązania kwestii nadgodzin to wypłacenie dodatku dla strażaków, którzy pełnili służbę ponad normatyw rozliczony w sześciomiesięcznym okresie rozliczeniowym.
Zakładając w sposób najprostszy, obecną tendencję za stałą, tj. około 3.000.000 nadgodzin w skali roku, przy obecnych wynagrodzeniach dla strażaków w jednostkach ratowniczo-gaśniczych, szacunek potrzeb finansowych wyniesie ok. 60 – 80 mln. złotych. Nie dochodzą przy tym koszty pośrednie, takie jak przeszkolenie zawodowe, umundurowanie, świadczenia socjalne.
Szczegółowych kosztów nie można policzyć, ponieważ jest zbyt duża liczba zmiennych, dlatego w dniu dzisiejszym można mówić tylko o kosztach szacunkowych. Pomimo to, wynik finansowy jest jednoznaczny i wyraźnie wskazuje, że stworzenie rekompensaty finansowej za pełnienie służby ponad normatywny czas jest opłacalnym rozwiązaniem dla wszystkich stron i jest tańszym rozwiązaniem dla budżetu państwa co najmniej o 30-40%.

Pobierz wzór Karty do zbierania podpisów

Dlatego zwracamy się tą drogą do wszystkich zainteresowanych tym rozwiązaniem o wsparcie naszej inicjatywy poprzez zbieranie podpisów pod niniejszym projektem.
Podpisy, na specjalnych kartach udostępnionych na naszej stronie, mogą składać wszyscy, którzy posiadają obywatelstwo polskie pełne prawa wyborcze (ukończone 21 lat i nie posiadają orzeczenia kary pozbawienia praw publicznych).

Wypełnione KARTY PODPISÓW prosimy kierować do przewodniczących sekcji regionalnych/wojewódzkich pożarnictwa NSZZ”Solidarność” (adresy udostępnimy w najbliższym czasie) lub do Biura Krajowej Sekcji Pożarnictwa NSZZ”Solidarność” w siedzibie Komendy Głównej PSP w Warszawie ul. Podchorążych 38 00-463 Warszawa.
Należy przy tym pamiętać, że liczą się tylko oryginalne podpisy, dlatego KARTY PODPISÓW należy przesłać listownie nie zaś przefaksowywać lub mailować.
Takie kopie (faksowe lub elektroniczne) są nie ważne.